انتخابات ۱۸۹۰ در آلمان‌^[۱]

با این وجود، چنان موفقیتی که آنها در ۲۰ فوریه بدست آوردند باید حتی خوشبین ترین‌ها را در میانشان شگفت زده کند. بیست و یک کرسی فتح شدند: یعنی، آنها در بیست حوزۀ انتخاباتی نشان دادند که قوی تر از مجموع همۀ احزاب دیگر هستند. در ۵۸ تا انتخابات به دور دوم کشیده شد، یعنی آنها در ۵۸ حوزه، از بین تمام احزابی که نامزد معرفی کرده‌اند، یا قوی ترین، یا قوی تر از همه بجز یک حزب، هستند و انتخابات جدید در نهایت تعیین خواهد کرد که از بین دو نامزد کدام یک بیشترین رأی را دارد، در حالیکه هیچ یک اکثریت مطلق آرا را نداشته. در خصوص کل تعداد آرای داده شده به سوسیالیست‌ها، ما فقط می توانیم تخمینی تقریبی بزنیم. در ۱۸۷۱ جمع آنها بیش از ۱۰۲.۰۰۰ نشد؛ در ۱۸۷۷، ۴۹۳.۰۰۰؛ در ۱۸۸۴، ۵۵۰.۰۰۰؛ در ۱۸۸۷، ۷۶۳.۰۰۰؛ در ۱۸۹۰، آرا نمی توانند کمتر از ۱.۲۵۰.۰۰۰ بوده و ممکن است خیلی بیشتر باشند. قدرت حزب در سه سال حداقل ۷۰-۶۰ درصد افزایش یافته.

در ۱۸۸۷ فقط سه حزب با بیش از یک میلیون رأی وجود داشتند، ناسیونال لیبرال‌ها، ۱.۶۷۸.۰۰۰؛ حزب مرکز یا کاتولیک، ۱.۵۱۶.۰۰۰؛ و محافظه کاران، ۱.۱۴۷.۰۰۰^[۴]. این بار مرکز آرای خودش را حفظ کرده، محافظه کاران آرای قابل توجهی از دست داده‌اند و ناسیونال لیبرال‌ها آرای بسیار زیادی را. از این رو آرای سوسیالیست‌ها هنوز کم تعدادتر از مرکز، ولی برابر با ناسیونال لیبرال‌ها و همچنین محافظه کاران، یا بیشتر از آنها خواهند بود.

این انتخابات یک انقلاب کامل را در وضع احزاب در آلمان بر پا می کند. در واقع یک دورۀ نو را در تاریخ آن کشور آغاز می کند. نشان دهندۀ آغاز پایان دورۀ بیسمارک است. وضعیت در لحظۀ حاضر چنین است.

ویلیام جوان، با فرمان‌هایش دربارۀ قانون گذاری برای کار و کنفرانس‌های کارگری بین المللی، از مربی اش بیسمارک گسسته است.^[۵] بیسمارک فکر کرد معقول است که به ارباب جدیدش مقدار زیادی طناب بدهد تا خودش را با آن دار بزند، با سکوت صبر کند تا ویلیام دوم خودش را با سرگرمی اش که نقش دوست کارگر را بازی کردن بود، در هرج و مرج گرفتار کند: آنگاه نوبت بیسمارک می شد تا بمثابه خدایی از یک ماشین^{۶} وارد صحنه شود. این دفعه بیسمارک اهمیت زیادی نمی داد که انتخابات چطور می شد؛ یک رایشتاگ غیرقابل مدیریت، که قرار است به محض آنکه امپراتور جوان متوجه اشتباهش شود منحل گردد، بیشتر به نفع بیسمارک است و موفقیت قابل توجه سوسیالیست‌ها ممکن است کمکی باشد برای تدارک دیدن عجز و لابه جهت برگزاری انتخابات مجدد هنگامی که زمان انحلال فرا رسد. صدر اعظم حیله گر این دفعه واقعاً رایشتاگی دارد که هیچکس قادر به مدیریت آن نخواهد بود. ویلیام دوم به زودی خواهد فهمید که برای فردی در موقعیت او و با وضع روحیات فعلیِ هر دوی آریستوکراسی ملاک و طبقۀ متوسط ، انجام حتی سایه‌ای از اهداف اشاره شده در فرمان‌هایش، در حالیکه اکنون انتخابات او را متقاعد کرده که طبقۀ کارگر آلمان هر چیزی که او اعطا کند را بمثابه تأدیه یک قسط می پذیرد، اما ذره‌ای هم از اصول و مطالباتش و مخالفتش با دولتی که نمی تواند بدون بستن دهان اکثریت زحمتکش مردم ادامۀ حیات دهد نمی گذرد، ناممکن است.

از این رو، پس از اندکی برخوردی بین امپراتور و مجلس رخ خواهد داد؛ سوسیالیست‌ها از طرف تمام احزاب رقیب متهم خواهند شد که دلیل همۀ آن هستند؛ آنگاه عجز و لابه برای برگزاری انتخابات جدید حاضر و آماده خواهد بود؛ سپس بیسمارک، که درس لازم را به ارباب و سرورش داده، وارد صحنه می شود و منحل می کند.

ولی آنگاه او می فهمد که امور تغییر کرده‌اند. کارگران سوسیالیست قوی تر و مصمم تر از همیشه خواهند بود. بیسمارک هیچگاه نمی توانسته بر آریستوکراسی تکیه کند؛ آنها همیشه او را بمثابه خائنی به محافظه کاری واقعی در نظر گرفته‌اند و آماده خواهند بود تا به محض آنکه امپراتور تصمیم بگیرد او را کنار گذارد، او را از کشتی بیرون اندازند. طبقۀ متوسط تکیه گاه اصلی او بوده، ولی آنها اعتمادشان را به وی از دست داده‌اند. دعوای خانوادگی کوچک بین بیسمارک و امپراتور اکنون به اطلاع عموم رسیده است. آن امر اثبات کرده که بیسمارک دیگر قدرت مطلق ندارد، و اینکه امپراتور عایقی در برابر بوالهوسی‌های خطرناک نیست. پس یک فرد بی مایۀ طبقۀ متوسط آلمان باید به کدام یک از این دو اعتماد داشته باشد؟ مرد عاقل دارد قدرتش را از دست می دهد، و مرد قدرتمند نشان می دهد که عاقل نیست. در واقع، اعتماد به ثبات نظم امور که در ۱۸۷۱ برقرار شده بود، اعتمادی که، در خصوص طبقۀ متوسط آلمان، زمانی که ویلیام سابق سلطنت می کرد، بیسمارک دولتداری می کرد و مولتکه در رأس ارتش قرار داشت تزلزل ناپذیر بود – آن اعتماد از بین رفته، و برای همیشه از بین رفته. بار در حال رشد مالیات، قیمت بالای زندگی که دلیلش عوارض گمرکی واردات مسخره بر روی همه چیز، غذا و همچنین کالاهای کارخانه‌ای، است، بار غیرقابل تحمل خدمت نظامی، ترس مداوم و دائماً تجدید شونده از جنگ، جنگی با ابعاد اروپایی، هنگامی که ۵-۴ میلیون آلمانی مجبور خواهند شد اسلحه به دست گیرند – همۀ اینها کارشان را در بیگانه ساختن دهقان، فروشندۀ کوچک، کارگر و در حقیقت کل ملت، بجز تعداد کمی که از انحصارات ایجاد شده توسط دولت سود می برند، از دولت انجام داده‌اند. همۀ اینها، بمثابه اموری اجتناب ناپذیر، تا زمانی که ویلیام سابق، مولتکه و بیسمارک یک محفل سه نفرۀ حاکم را تشکیل می دادند که شکست ناپذیر می نمود، تحمل می شدند. ولی حالا ویلیام سابق مرده، مولتکه بازنشست شده و بیسمارک مجبور است با امپراتور جوانی مواجه شود که خودش او را سرشار از غرور بی حدی ساخته، کسی که در نتیجه خود را یک فردریک کبیر دوم در نظر می گیرد، و گذشته از همۀ اینها، چیزی جز نادانی خودنما و متکبر نمی باشد که مشتاق خلاصی از یوغ صدر اعظمش، و همچنین بازیچه‌ای در دست دسیسه چینان دربار است. با این اوضاع، فشار زیاد بر مردم دیگر صبورانه تحمل نمی شود؛ ایمان قدیمی به ثبات امور از بین رفته؛ مقاومت، که قبلاً ناامیدانه به نظر می رسید، حالا تبدیل به یک ضرورت می شود؛ بدین ترتیب، این رایشتاگ که غیرقابل مدیریت به نظر می رسد، ممکن است خیلی کمتر از بعدی چنین باشد.

از این رو بیسمارک به احتمال زیاد در بازی خودش اشتباه محاسبه می کند. اگر او منحل کند، حتی شبح سرخ، فریاد ضد سوسیالیستی، ممکن است به کارش نیاید. ولی او خصوصیتی مسلم دارد: انرژی بی پروا. اگر برایش اقتضا کند، ممکن است شورشهایی برانگیزد و نتیجه‌ای که کمی «خونریزی» می تواند داشته باشد را بیازماید. ولی نباید فراموش کند که حداقل نیمی از سوسیالیست‌های آلمانی از ارتش گذشته‌اند. آنها در آنجا انضباطی را آموخته‌اند که تاکنون قادرشان ساخته تا در مقابل همۀ تحریکات به شورش مقاومت کنند. ولی آنها در آنجا همچنین چیزهای بیشتری آموخته‌اند.


نوشته شده بین ۲۱ فوریه و ۱ مارس ۱۸۹۰
نخستین انتشار در Newcastle Daily Chronicle
شمارۀ ۹۹۴۵، ۳ مارس ۱۸۹۰
و با تغییرات جزئی در Berliner Volksblatt
شمارۀ ۸۱، ۶ آوریل ۱۸۹۰
انتشار بر طبق متن Newcastle Daily Chronicle
مجموعه آثار مارکس و انگلس، جلد ۲۷